29 Maji 2024

Në vitin 2019, arkeologët zbuluan një vulë balte në Jerusalem që daton nga shekulli i tetë para Krishtit që mund të mbajë nënshkrimin e profetit Isaia. Kjo vulë u gjet pranë një vule tjetër që mbante emrin e Ezekias, mbretit të Judës, në përputhje me tregimin biblik të Isaias si këshilltar i Ezekias.

Dr. Eilat Mazar i Universitetit Hebraik vuri në dukje, “Nëse është rasti që kjo bulë (vulë) është me të vërtetë ajo e profetit Isaia, atëherë nuk duhet të jetë befasi të zbulosh këtë bulë pranë atij që mban emrin e mbretit Ezekia.”

Tërmeti në Jerusalemin e Lashtë

Në vitin 2021, studiuesit gjetën prova të një tërmeti në Jerusalem rreth 2800 vjet më parë, duke vërtetuar rrëfimet në Librat e Amosit dhe Zakarisë. Dëmet e ndërtesave dhe qeramikës nga kjo periudhë përputhen me përshkrimin biblik të një tërmeti masiv gjatë mbretërimit të mbretit Uziah. Joe Uziel i Autoritetit të Antikiteteve të Izraelit deklaroi: “Tani është e qartë se muri në pjesën lindore të tij është ndërtuar më herët, menjëherë pas tërmetit të madh të Jerusalemit.”

Eklipsi që e bëri ‘diellin të ndalojë’

Një eklips diellor me 30 tetor 1207 para Krishtit, besohet të jetë ngjarja e përshkruar në Joshua 10:12-14, ku “dielli ndaloi”. Profesori Sir Colin Humphreys i Universitetit të Kembrixhit shpjegoi: “Nëse këto fjalë përshkruajnë një vëzhgim të vërtetë, atëherë një ngjarje e madhe astronomike po ndodhte.” Kjo përputhet me tregimin biblik dhe mbështetet nga tekstet egjiptiane që konfirmojnë praninë e izraelitëve në Kanaan gjatë asaj periudhe.

Rrethimi i Jerusalemit

Gjetjet arkeologjike nga viti 2019 mbështesin rrëfimin biblik të rrethimit të Jerusalemit në vitin 70 pas Krishtit, siç përshkruhet në 2 Mbretërve 25:2-4. Zbulimet përfshinin maja shigjetash, qeramikë, llamba dhe hi, që tregojnë shkatërrimin e qytetit nga Babilonia në vitet 587/586 para Krishtit. Shimon Gibson, një profesor në UNC Charlotte, tha: “Kombinimi i një shtrese hiri plot me objekte, të përziera me maja shigjetash, tregon një lloj rrënimi dhe shkatërrimi”.

Minierat e mbretit Solomon

Në vitin 2017, arkeologët zbuluan artefakte 3000-vjeçare në Luginën e Timna, Izrael, ndoshta të lidhura me pasurinë e mbretit Solomon. Bibla përshkruan pasuritë e jashtëzakonshme të Solomonit në 2 Kronikave 1:11. Dr. Ben-Yosef i Universitetit të Tel Avivit sugjeroi: “Minierat janë pa dyshim nga periudha e mbretit Solomon”, duke mbështetur narrativën biblike të mbretërimit dhe pasurisë së tij.

Këto zbulime ofrojnë dëshmi bindëse se disa histori biblike kanë një bazë në ngjarje historike, duke ilustruar kryqëzimin e arkeologjisë dhe teksteve antike.